Onay Paratoner

Ön Bilgiler

Doğa şartları baz aldığımız durumda, yeryüzü ve atmosfer arasında bir yük dengesi vardır. Fırtına bulutlarının meydana gelmesi ile bu doğal denge bozulur ve yüklenmelere sebep olur. Yıldırımlar bu bozulan dengeleri düzeltebilmek için oluşurlar. Fiziksel nedenlerden ötürü, bulutun yüklenmesi sırasında yere yakın olan kısmında %70-%90 olasılıkla negatif elektrik yükleri yer alır. Bazı koşullarda %10-%30 olasılıkla bunun tersi yüklenme de olabilmektedir. Negatif yüklenmenin sonucunda yeryüzü ve üzerindeki nesneler pozitif yüklenir. Yeryüzündeki pozitif yük iyi topraklanmış sivri ve metal cisimlerde daha çok bulunmaktadır.

Bir yıldırım boşalmasının oluşabilmesi için elektrik alan şiddetinin 2500 kV/m değerine ulaşması gerekmektedir. Buluttaki elektrik alan şiddeti yeterince arttığında bulut – bulut veya bulut – yeryüzü boşalmaları görülür.

Aşağıya İnen Yıldırım Bir bulutun alt kısmındaki elektrik alan şiddeti yeterli düzeye geldiğinde toprağa doğru bir elektron demeti harekete geçer. Birinci demet 10 ile 50 metrelik mesafeyi 50 000 – 60 000 km/s arasındaki hızla geçer. 30 ile 100 mikro saniye süren bir aradan sonra ikinci bir boşalma birinci boşalmanın yolunu izler ve birinciden 30 ile 50 metre arası daha ileri gider. Daha sonra üçüncü boşalma ve ardından dördüncü boşalma meydana gelir. Her bir boşalma öncekinden 30 ile 50 metre ileri giderek öncü boşalmanın ucunun yeryüzüne yaklaşmasını sağlar. Öncü boşalma yere yaklaştıkça elektrik alan şiddeti havanın delinme dayanımı üzerine çıkacak kadar artar. Böylece yeryüzünün sivri bir noktasından bir boşalma yukarıya doğru ilerleyerek öncü boşalma ile birleşir. Yaklaşık 50.000 km/s’lik bir hızla aşağıdan yukarıya doğru iyonizasyonlu ve kanalda depo edilen yükü toprağa boşaltır. Bu boşalma sırasında 100 milyon voltluk bir gerilimle 200 kA kadar çıkan akım toprağa akar.